در این آموزش میخواهیم به شما بگوییم که کنترل فاز چیست و چه وظایفی دارد. همچنین شما را با علایم و چراغ های روی آن آشنا نموده و نحوه نصب آن را آموزش دهیم. پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.
کنترل فاز چیست؟
رله کنترل فاز یکی از قطعات بسیار مهم در سیم کشی صنعتی است و برای حفاظت از جان افراد و سایر تجهیزات مرتبط برق بسیار مهم است. اگر برق توسط مصرف کننده نهایی به خوبی مدیریت نشود، ممکن است تلفات و مشکلات جدی برای بارها و کاربر ایجاد شود. با افزایش استفاده از برق در خانه‌ها و صنایع، نیاز به حفاظت کافی از تجهیزات، صنایع و هر وسیله دیگری که از برق استفاده می‌کند وجود دارد.
یکی از عیب‌های رایج در کارخانه‌های صنعتی گرم شدن بیش از حد و آسیب به بارهای ناشی از خرابی فاز است. حتی اگر دستگاه‌هایی مانند رله اضافه بار یا قطع کننده مدار برای محافظت استفاده میشود، بارهای الکتریکی به چیزی سریع و الکترونیکی نیاز دارند.
کنترل فاز نوعی رله کنترل و نظارت است که برای تشخیص مشکلات با یک منبع تغذیه سه فاز طراحی میشود، اما برخی از آن‌ها می‌توانند برای کاربردهای تک فاز نیز استفاده شوند.
شرایطی که توسط رله کنترل فاز تحت نظارت قرار می‌گیرند عبارت‌اند از:
- افت کامل فاز
- ولتاژ تحت ولتاژ
- ولتاژ بیش از حد
- توالی فاز
- عدم تقارن فاز
- تلفات خنثی
رله‌های کنترل فاز را می‌توان بر روی منابع سه فاز با یا بدون خنثی استفاده کرد.
در بازار برق به آن‌ها رله حفاظت فاز، رله کنترل فاز، رله مانیتورینگ خط یا رله نظارت فاز نیز می‌گویند.
رله کنترل فاز چگونه کار می‌کند؟
وظیفه اصلی رله کنترل فاز دریافت سیگنال‌های ورودی و تعیین آن‌هاست. پس از مدتی سیگنال به یک مقدار مشخص و ثابت می‌رسد. در این زمان مخاطب خروجی موقعیت خود را تغییر می‌دهد. این خروجی تماسی به وسایلی مانند کنداکتورها و کلیدهایی که می‌توانند مدار را باز کنند متصل میشود. (یا یک خروجی آلارم به PLC ارسال میشود)
یک رله کنترل فاز دارای یک یا چند خروجی رله است که معمولاً در پیکربندی ایمن خرابی قرار دارند. این رله‌ها زمانی که شرایط تغذیه در محدوده تلورانس‌های قابل قبول باشد، مدار را روشن کرده و می‌بندند. تحت یکی از شرایط خطاهای فوق، خروجی‌ها باز می‌شوند. این کار مدار را قطع می‌کند. سیستم کنترل یا ماشین آلات را در انتهای خط خاموش می‌شوند. تا از هرگونه آسیبی که ممکن است به دلیل شرایط نامناسب تغذیه ایجاد شود محافظت کند.
سیم‌کشی کنترل فاز سه فاز
از آنجایی‌که رله این دستگاه قدرت قطع وصل ۳فاز را بصورت مستقیم ندارد، لذا نیاز است که از یک کنتاکتور برای این منظور استفاده گردد.برق ورودی سه فاز بهتر از که مستقیم به کنتاکتور متصل گردد و برای اتصال سه فاز به کنترل فاز می‌توان از سه رشته سیم نازک فرمان (نمره ۰.۵) هم استفاده کرد.
نقشه کنترل فاز شیوا امواج
کنترل فاز شیوا امواج برای عملکرد تنها نیاز به ۳فاز ورودی دارد. در خروجی نیز کافیست تا پایه‌های 15 و 18 (NO در رله خروجی) را مانند کلید استارت به کنتاکتور وصل کنیم. پس از سیم‌کشی نیاز به تنظیم دو پارامتر “زمان وصل رله” و ” میزان حساسیت به عدم تقارن فازها” است.
- زمان وصل رله: این پیچ تنظیم به‌صورت تایمر تاخیر در وصل عمل می‌کند. این زمان می‌تواند بین ۲ تا ۲۴۰ ثانیه باشد. به این معنا که رله خروجی کنترل فاز (کنتاکتور)، پس از سپری شدن زمان تنظیم شده از لحظه برق‌دار شدن دستگاه یا رفع خطا، برق‌دار خواهد شد.
- میزان حساسیت به عدم تقارن فازها: قابلیت تنظیم از ۷ الی ۲۵ درصد را دارد. در صورتیکه اختلاف ولتاژ بین فازها بیش از مقدار تنظیم شده باشد، رله خروجی (کنتاکتور) قطع خواهد شد.
نقشه کنترل فاز برنا الکترونیک
این دستگاه علاوه بر سه فاز ورودی به نول هم نیاز دارد. در کنترل فاز برنا الکترونیک نیز “زمان وصل رله” و ” میزان حساسیت به عدم تقارن فازها” قابل تنظیم است. دقت شود که نول تابلو حتماً به نول شبکه (نول کنتاکتور) وصل باشد.
سیم‌کشی کنترل فاز تکفاز
جهت افزایش امنیت منازل و ادارات و ساختمان‌های تجاری می‌توان از مدل تکفاز در ورودی ساختمان و بعد از کنتور برق استفاده کرد. این دستگاه دقیقاً مشابه محافظ برق عمل می‌کند و با نصب آن بعد از کنتور برق، دیگر نیازی به نصب جداگانه محافظ برق برای یخچال، کامپیوتر و …. نخواهد بود. در شکل زیر مدار کنترل فاز تکفاز شیوا امواج ( محافظ کنتاکتور) را مشاهده می‌نمایید:
البته جهت جلوگیری از خاموشی ناخواسته روشنایی در شب، می‌توان این حفاظت را از بعد از کلید مینیاتوری مربوط به پریزها متصل کرد.
برای اطلاعات بیشتر و آموزش کار با لوازم نعتی میتوانید به سایت آسونیک مراجع کنید.